Osa wypływa z jeziora Perkun na Pojezierzu Iławskim i kieruje się na południe. Przepływa przez jeziora: Osa, Gardzień, Szymbarskie, Ząbrowskie, Popówko, Trupel i Płowęż i uchodzi do Wisły koło Zakurzewa, na północ od Grudziądza. Największym dopływem Osy jest Gardęga, słynąca wśród kajakarzy z wysokiego stopnia trudności.
Osa jest rzadko uczeszczana przez kajakarzy. Nie nadaje się bowiem dla turystyki masowej z uwagi na wysoką uciążliwość. Choć płynie przez tereny pozbawione raczej większych kompleksów leśnych, zadrzewienie w bezpośrednim sąsiedztwie koryta bywa tak obfite, że Osa sprawia miejscami wrażenie rzeki dzikiej i puszczańskiej.
Z punktu widzenia kajakarstwa zwałkowego najciekawszy jest odcinek rezerwatowy: od Słupskiego Młyna do Rogóźna (rezerwat przyrody „Dolina Osy”). Spływ na tej trasie zajmuje wprawnej grupie ok 5 godzin, ale zdarza się, że czas spływu na tej trasie się „rozciąga”. Po drodze dużo ciekawych technicznie zwałek, które – przy umiarkowanym tempie nurtu - pozwalają poćwiczyć technikę. Pięknie zalesione, wysokie brzegi, dodają spływowi efektu i klimatu.
Kilometraż rzeki Osy:
- 66,5 - Osówko, most drogowy
- 60.0 - most na trasie Sumin - Partęczyny
- 60,0 - jezioro Płowęż
- 58,5 - wypływ z jez. Płowęż
- 57,0 - Płowężek, most; bystrza i przemiały
- 51,5 - Buk, ceglany most kolejowy
- 50,0 - Karolewo, most drogowy; dziki, pierwotny odcinek, sporo zwałek
- 45,0 - Mędrzyce, dawny jaz młyński
- 41,5 - ujście Lutryny
- 33,5 - Słupski Młyn, most
- 32,0 - Słupski Młyn, przenoska; dużo zwałek i wysokie zalesione brzegi aż do Rogóźna
- 20,0 - Rogóźno Zamek, most, ujście Gardęgi, na wzgórzu ruiny zamku krzyżackiego
- 16,5 - Dąbrówka Królewska, most
- 11,0 - Owczarki, młyn, w lewo odchodzi kanał Trynka, zbudowany przez Krzyżaków, doprowadzający wodę do Grudziądza. Przenosić kajaki na rzekę w prawo; aż do ujścia Osa jest uregulowana, na trasie sześć sztucznych progów
- 5,0 - Świerkocin, most
- 0,7 - Zakurzewo, most
- 0,0 - Ujście Osy do Wisły